چطور نکات تربیتی را در مورد بچه ها اعمال کنیم؟
نمی‌خوام لباسم‌رو عوض کنم؛ همین یکی رو دوست دارم
- مامان کفش‌هام‌رو زودتر دربیار.
- چرا لباس من اتوکرده نیست؟ مگه من نگفته بودم امروز می‌خوام این بلوزم‌رو بپوشم؟
- وای امان از دست تو، بازم که تی‌شرتت‌رو پشت و رو پوشیدی.
- آخه من چند بار به‌ات گفتم کفش‌هات‌رو درست بپوش! هان؟
یعنی این مشکلات پایانی هم دارند؟ شاید جواب مثبت باشد!
تا به حال دقت کرده‌اید که گاهی رعایت نکات تربیتی کوچک می‌تواند اثراتی دلخواه داشته باشد؛ اثراتی که هم به نفع کودک است و هم به نفع والدین. کودک می‌تواند با اعتماد به نفس بهتر، استقلال بیشتر و با احساس مسئولیت قوی‌تر بزرگ شود و البته والدین نیز آرامش بیشتری را تجربه می‌کنند و لذت بچه‌داری را نیز بهتر حس خواهند کرد. وقتی کودک شما بتواند خودش لباسش را بپوشد نه تنها مستقل بار خواهد آمد بلکه شما هم وقت بیشتری برای گفت‌وگو و بازی با او خواهید داشت.
? لباس مناسب بخر
لباس‌هایی که برای کودکتان در زیر سن ? سالگی تهیه می‌کنید، بهتر است دارای دکمه، زیپ و کمربند ظریفی نباشد؛ چرا که انگشتان او هنوز توانایی انجام کارهای ظریف را ندارند و این موضوع باعث تاخیر در استقلال او در این زمینه می‌شود. به همین دلیل تلاش کنید لباس‌هایی برای او تهیه کنید که جادکمه‌های آن گشاد، سگک و زیپ آن بزرگ و کمربندی چسبی داشته باشد؛ البته یقه گشاد یادتان نرود.
? حق انتخاب بده
از ? سالگی کودک شما باید این حق را داشته باشد که لباسی را که می‌خواهد بپوشد، خودش انتخاب کند. به عنوان مثال، اگر مهد کودک می‌رود، خودش تصمیم بگیرد که چه لباسی می‌خواهد به تن کند.
لبته شاید بسیاری از مادران با خواندن این قسمت بگویند که فقط همین یک دردسر را کم دارند و کافی است این اجازه را به کودکشان بدهند تا از فردا لباس مهمانی را موقع پارک‌رفتن بپوشد و لباس خواب را زمان رفتن به مهد.
باید توجه داشت که برای جلوگیری از چنین مسائلی، راه‌حل‌هایی نیز وجود دارد؛ راههایی که علاوه بر جلوگیری از وقوع چنین بی نظمی‌هایی، کودک شما را نیز از منافع این برنامه محروم نمی‌کند.
? طبقه‌بندی درخدمت استقلال
لباس‌های مربوط به هر فعالیتی را در جایی جدا قرار دهید؛ به عنوان مثال، لباس‌های مهمانی در یک کشو، لباس‌های خانه در یک کشو، لباس‌های بیرون رفتن در یک کشو و . . . البته توجه داشته باشید که اگر تعداد این گروه‌ها زیاد باشد، می‌تواند باعث گیج شدن کودکتان شده و احتمال خطای او را زیاد کند؛ پس سعی کنید تعداد آنها بیشتر از ? تا نباشد.
? انتظار سازنده
هر وقت لازم است کودکتان لباسش را عوض کند، به او بگویید که فعالیت بعدی چیست تا بداند لباسش را از کدام کشو می‌تواند بردارد. به عنوان مثال، به او بگویید که می‌خواهید برای خرید بیرون بروید و منتظر او می‌شوید تا لباسش را عوض کند. البته توجه داشته باشید که توضیح دادن اینکه چرا لباس مهمانی با لباس خواب، خانه یا مهد متفاوت است، می‌تواند به موفقیت این برنامه کمک زیادی بکند.
? انتخاب محدود
زمانی که می‌خواهید جایی بروید که کودکتان به لباس خاص‌تری نیاز دارد - مثل مجلس ختم - برای به حداقل رساندن احتمال خطا می‌توانید ? یا ? لباس مناسب را جدا کنید تا از بین آنها انتخاب کند. اما در هر حال سعی کنید که انتخاب نهایی به عهده خود او باشد. این کار علاوه بر آنکه اعتماد به نفس او را تقویت می‌کند، تمرین خوبی برای استقلال او نیز محسوب می‌شود.
? ترتیب را رعایت کنید
زمانی که می‌خواهید لباس‌هایی را که فرزندتان قرار است آنها را بپوشد برایش کنار بگذارید، لباس‌ها را به همان ترتیبی که باید بپوشد از راست به چپ بچینید. به عنوان مثال، اول زیرپوش، بعد بلوز و در آخر جلیقه. این کار علاوه بر اینکه وابستگی کودک را به شما کم می‌کند، تمرینی برای چشم او نیز محسوب می‌شود؛ حرکت از راست به چپ، درست مانند آنچه در رسم‌الخط فارسی وجود دارد.
? وضعیت آخر
زمانی که قرار است فرزندتان لباسی بپوشد، توجه داشته باشید که وضعیت گذاشتن لباس می‌تواند تاثیر زیادی بر درست پوشیدن لباس داشته باشد. به این معنی که اگر کودکتان عادت دارد برای پوشیدن شلوار روی زمین بنشیند، روی شلوار را رو به بالا قرار دهید تا موقع پوشیدن، آن را همان‌طور که هست به پا کند. اما تی‌شرت او را رو به پشت قرار دهید؛ چرا که معمولاً کودکان لباس را همان طور که از روی زمین بر می‌دارند، تن می‌کنند.
? بدون پاشنه‌ش بهتره
عمولا همه جوراب‌ها دارای پاشنه هستند. اما اگر توانستید جوراب بدون پاشنه برای کودکتان پیدا کنید، فرصت را از دست ندهید و دو جینی از این جوراب‌ها برای کودکتان تهیه کنید؛ چرا که اکثر کودکان زیر ?-? سال با پوشیدن جوراب‌های پاشنه‌دار مشکل دارند؛ مشکلی که می‌تواند آنها را بدون دلیل موجهی به بزرگتر‌ها وابسته سازد؛ در عین حال که می‌تواند بر اعتماد به نفس آنها نیز اثری منفی داشته باشد.
? کفش‌هایی که با هم قهرند
در رابطه با کفش به این نکته توجه داشته باشید که از ویژگی‌های یک کفش مناسب این است که کودک برای پوشیدن آن وابستگی کمتری به دیگران داشته باشد. از حدود ?/? یا ? سالگی بهتر است که خودش کفش‌هایش را بپوشد. البته ممکن است در ابتدا کفش‌هایش را تابهتا بپوشد اما نکته مهم این است که لازم نیست پیوسته چک کنید که آیا او کفش‌هایش را درست پوشیده یا خیر. در عین حال در صورتی که فکر می‌کنید اشتباه به پا کردن ممکن است باعث زمین خوردن کودک یا خطرات دیگری شود، اشتباه او را با جملاتی از قبیل «باز هم که اشتباه پوشیدی» یا «کفش‌هات رو درست پا کن» و... بیان نکنید؛ چرا که چنین بیان مستقیمی می‌تواند در کودکتان احساس شکستی دوباره ایجاد کند. در عوض، می‌توانید به او یادآور شوید که کفش‌هایش با هم قهر کرده‌اند؛ با توجه به حالت قرار گرفتن کفش‌ها در کنار هم در زمانی که تابهتا پوشیده شده‌اند و البته تشویق‌هایی از قبیل لبخند، آفرین، بوسه و... را در زمانی که کار را به درستی انجام می‌دهد، فراموش نکنید.
? چپ بهتر است یا راست؟
البته یک نکته دیگر که می‌تواند در درست پوشیدن کفش اثر داشته باشد، نوع کفش است؛ به این معنی که کفش‌هایی که چسب، زیپ یا بند آنها در کنار کفش و بخش بیرونی قرار دارد، احتمال آنکه تابهتا پوشیده شوند بیشتر از کفش‌هایی است که بند یا چسب آنها در وسط کفش است. البته این موضوع دلیل جالبی دارد. زمانی که کودکان می‌خواهند کفش بپوشند، معمولا روی زمین نشسته و در این وقت زانوهای آنها به سمت بیرون است و در نتیجه آنها بر قسمت داخلی کفش تسلط بیشتری دارند تا قسمت بیرونی؛ پس به طور ناخودآگاه برای بستن چسب یا بند، کفش هایشان را تابهتا پا می‌کنند؛ چرا که در این وضعیت چسب در قسمت داخلی قرار می‌گیرد و در نتیجه کودک راحت‌تر از عهده این کار بر می‌آید.
? خیالی نیست اگر بسوزد
از سن ??-?? سالگی یعنی تقریبا از کلاس چهارم یا پنجم، بچه‌ها دیگر باید بتوانند لباس‌های خودشان را اتو کنند. البته در ابتدا قطعا به کمک یک بزرگتر نیاز خواهند داشت. در رابطه با پسرها با توجه به اینکه رشد جسمانی‌شان معمولا دارای کمی تاخیر در مقایسه با دخترهاست، طبیعی است که این برنامه با کمی تاخیر آغاز شود. اما به هیچ عنوان حتی اگر لباس‌های فرزندتان بسوزد، مسئولیت اتو کردن لباس‌های او را برعهده نگیرید. باور کنید کمی سوختگی لباس یا خوب اتو نشدن آن، بهتر است تا تقویت بی مسئولیتی در او. البته نظارت کنید که خدای‌نکرده اتفاق ناگواری نیفتد.
