آشنایی با دیدنیها

هدف : احساس دیدن ،پرورش حس بینایی ، آشنایی با اشیاء و محیط از طریق دیدن ، تمرکز یافتن ، نامیدن اشیاء ، حیوانات ، اشخاص و غیره

کلمات مورد استفاده :

چشم ، بینایی ، دیدن ، مشاهده کردن ،شبیه ، متفاوت ، شباهت ، نام اشیاء ، حیوانات ، مکانها ، اشخاص و غیره ...

مواد :

عکس ها و مجلات گوناگون ، کتاب ، مواد طبیعی در دسترس ، انواع اشیاء مورد استفاده در محیط زندگی ، اشیاء و مواد یکسان و شبیه به هم ، ذره بین ، آب ، سکه ، لیوان ،توپ، حلقه بسکتبال یا کارتن خالی و تیله

شی را تعریف کن  :

اشیاء ساده ای مثلا" لیوان ، مداد ، گچ و غیره را دراختیار فراگیر قرار دهید از او بخواهید آنها را با دقت مشاهده کند از او بخواهید نام آنرا بیان دارد و شکل را توضیح دهد .سپس چشم بسته شکل مورد نظر را مجسم کند (پرورش قدرت تجسم ) بعد از کسب مهارت زمان مشاهده را کم کنید دوباره در اطراف هر چه می بیند شرح دهد و بعد چشمان خود را ببندد و دوباره شرح دهد هر چه بیشتر بهتر .

برای انجام این فعالیت می توانید از تصویر نیز استفاده کنید دقت کنید که تصویرها در ابتدا ساده باشد ترجیحا" تصویرهایی که فراگیر از قبل با آنها آشناست مثلا" شخصیتهای کارتونی مشهور سپس تصویر ها را پیچیده تر کنید .

چند تا شی می بینی ؟

بیشتر می کنیم اول با چشمان باز بعد با چشمان بسته

چی مثل چی ؟

دو تصویر که شباهتها و اختلافهایی با هم داشته باشند در اختیار فراگیر قرار دهید .

داستانگوئی : تصاویر را نشان داده از آنها بخواهید داستان بگویند سپس از تصاویر جدید و پیچیده تر استفاده کرده تا خلاقیت آنها را افزایش دهد .

کامل کردن تصویر از روی الگو :

دو تصویر با خطوط ساده تهیه فرمائید . یکی از تصویرها را بصورت کامل ترسیم نمائید و تصویر دیگر را بصورت ناقص . فراگیر را تشویق نمائید تا با الگو قرار دادن تصویر کامل ، تصویر ناقص را کامل کند .

* در شروع کل تصویرها حتی الامکان باید ساده انتخاب شوند بعد پیچیده تر ، تصویری ناقص از اشیاء آشنا تهیه فرمائید ( ترجیحا" شکل آدم) از فراگیر بخواهید تا با استفاده از حافظه خود نسبت به تکمیل شکل ناقص اقدام نماید .

آشنایی با شنیدنیها

کلمات مورد استفاده : گوش ، اسامی حیوانات ، شنیدن صداهای (خروس ،گربه ، کبوتر،  سگ ) اسامی اشیاء ( کلید ، شن ، قوطی ) کم و زیاد ، اسامی وسایل موسیقی (نی ، ضرب ، شیپور) تند ، کند ، کلمات هم قافیه ( کوشش ، دانش ، بخشش ، اردک ، کودک ، کتک ) کلماتی که صدای اول آنها شبیه به هم است (اسب ...ابر ، آب ، آباد) کلماتی که آخرآنها شبیه به هم است  (کارتن ، ماشین ، پایین)

موادی که مورد استفاده قرار خواهد گرفت :

مقوا، تصویر اشیاء و حیوانات مختلف ، ضبط صوت ، اشیاء در دسترس قوطی های خالی (ترجیحا" پلاستیکی یا فلزی) شن ، رنگ ، ماسه ، آب ، قطعات کوچک آهن ، شیشه خرده ، کلیه وسایل در دسترس ، حبوبات

فعالیت :

توی قوطی ، شن یا ماسه و... بریزید یکی را به فراگیر داده یکی را خود بردارید . یکی را خود تکان دهید و او نیز تکان دهد از او بپرسید ایا هردو یکسان است .

ردیف کردن صداها :

پرصداترین قوطی تا کم صداترین قوطی و هم چنین بر عکس از کم صدا ردیف کنند .

تشخیص صدا :

تعدادی از اشیاء در دسترس را انتخاب کنید مثلا" یک دسته کلید ، یک کاسه و قاشق ، یک مداد و چوب و غیره ، از فراگیر بخواهید تا با حرکت در آوردن یا زدن آنها بر همدیگر صدائی تولید کند . از او بخواهید تا دقیقا" به صدای تولید شده گوش فرا دهد. اینک از فراگیر بخواهید تا چشمان خود را ببندد قدرت شنوایی خود را متمرکز کند. اشیاء را حرکت دهید یا بهم بزنید فراگیر خواهد گفت که صدای تولید شده متعلق به چه چیزی بوده است .

سعی کنید در ابتدا تعداد صداهای تولید شده کم باشد اما به ترتیب همزمان با افزایش مهارت فراگیر تعداد صداهای تولیدی را افزایش دهید .

برای فراگیران کم سن تر سعی کنید که در ابتدا تضاد میان صداهای تولید شده زیاد باشد تا فراگیر با سهولت بیشتری قادر به تشخیص صداها گردد . همزمان با افزایش مهارت فراگیر به کاهش تفاوت صداها اقدام فرمائید .

صدای حیوانات :

تعدادی تصاویر از جانداران آشنا برای فراگیر انتخاب کنید آنها را بر روی مقوا بچسبانید تا بصورت کارت تصویر درآید اینک تصاویر را یک به یک به فراگیر نشان داده و صدای جانداری که تصویرش را نشان میدهد تقلید کند .

صدای کی هست :

فعالیت قبلی را تکرار کنید این بار کارت های تصویری را به فراگیر بدهید از او بخواهید هر صدائی که شما در می آورید تقلید  کند . کارتهای تصویری را به فراگیر بدهید از او بخواهید هر صدائی که شما تقلید می کنید کارت مربوط به آن صدا را از میان تصاویر انتخاب کرده و به شما نشان دهد .

بعد از مقداری تمرین می توانید از فراگیران بخواهید دوبه دو یا بصورت گروهی فعالیت فوق را تکرار کنند .

من صدای حیوانات را می شناسم :

بعد از کسب مهارت در فعالیتهای قبلی تصاویر را جمع کرده و به فراگیران بگوئید این بار آنها نام جانداری را بر زبان آورند و شما صدای آن جاندار را تقلید کنید .

شما صدای حیوانات را می شناسید :

فعالیت فوق را تکرار کنید این بار شما نام جانداری را ذکر کنید و سپس از فراگیر بخواهید تا صدای آن جاندار را تقلید کند .

ضبط صداها :

این بار از یک ضبط صوت استفاده کنید صدای جانداران را ضبط نمائید کارتهای مصور را دراختیار فراگیر قرار دهید . ضبط را روشن کنید از فراگیر بخواهید با شنیدن صدای جاندار مربوطه ضمن بردن نام او کارت تصویردار مربوطه را نشان دهد .

بازی با موزیک = دور صندلی با صدای موزیک بچرخید . هرگاه صدا قطع شد روی صندلی بنشیند .

صدای سازها

بر روی نوار ضبط صوت ، صدای سازهای گوناگون را ضبط کنید از فراگیر بخواهید با دقت به صدای سازها گوش فرا دهد به او کمک کنید تا ضمن شنیدن صدای ساز نام آنها را نیز تکرار نماید . بهتر است برای آشنایی هر چه بیشتر فراگیر با سازها از سازهای واقعی یا تصاویر آنها استفاده گردد  و همزمان با صدای ساز مربوطه تصویر یا ساز به فراگیران نشان داده شود . بعد از مهارت پیدا کردن فراگیر ، ضبط صوت را روشن کرده تصایر یا سازهای واقعی را در جلوی فراگیر قرار دهید ، و از او بخواهید با گوش کردن به ضبط صوت مشخص نماید که صدا مربوط  به کدام یک از سازها است به ساز اشاره کرده نام آنرا بیان دارد .

ریتم ها :

از یک ضرب یا وسیله در دسترس دیگری که بتوانید صدائی تولید کند ، استفاده فرمائید ، بصورت بسیار کندی بر روی ضرب بزنید ، به فراگیر بگوئید " این ریتم یا صدائی که می شنوی کند است " به تکرار کلمه کند از طرف فراگیر تاکید کنید اینک بصورت تندتری بر روی ضرب بزنید .  به فراگیر بگوئید این ریتم یا صدائی که می شنوی صدای تند است به تکرار کلمه تند از طرف فراگیر تاکید فرمایید .

حالا از فراگیر بخواهید همزمان با صدای ضرب شما نسبت به اجرای حرکات تند یا کند اقدام کند . تنظیم حرکات با ریتم ضرب ، این کار را با به هم زدن دستها نیز می توانید اجراء کنید .

دستورم را اجرا کن :

از فراگیر بخواهید با دقت بسخنان و دستورات شما گوش فرا دهد آن گاه از او بخواهید تا دستورات شما را بسرعت هر چه بیشتری انجام دهد این بار مثلا" دست بزن ، دور بزن ، بنشین ، درازبکش و غیره

بعدا" می توانید دو دستور در یک زمان ( دراز بکش و دست بزن یا روی صندلی بنشین دستها را پشت قلاب کن ) از او بخواهید که انجام دهد . همزمان با افزایش مهارت فراگیر تعداد دستورات را افزایش دهید این فعالیت برای کمک به حافظه و دقت و ترمز است .

تصویر سازها :

صدای سازهای گوناگون را ضبط کنید تعدادی کارت تهیه فرمایید بر روی هریک از کارتها تصویر یکی از سازهائی که صدای آن ضبط شده است را ترسیم فرمائید از هر ساز چند تصویر ، کارتها را با هم مخلوط کنید آنها را بتعداد مساوی میان بازیکنان تقسیم نمایید ضبط صوت را روشن کنید صدای هر سازی که بگوش رسید فراگیران باید بسرعت به کارتهای خودنظر افکنند و در صورت داشتن کارت مربوطه بگویند : من و سپس کارت خود را بر روی میز قرار دهند اولین نفری که کارتهای خود را تمام کرد برنده بازیست .

هرگاه بازیکنی اعلام کرد که کارت مربوطه در دست اوست اما  دریافت که اشتباه کرده است از بازی خارج شده و بازنده محسوب می شود .

هرگاه از یک تصویر چند کارت در اختیار فراگیران باشد اولین نفری که اعلام می دارد من ، برنده محسوب می شود .

جمله سازی :

فراگیران را بدور خود جمع کنید از نفر اول بخواهید تا کلمه ای بیان دارد نفر دوم را تشویق کنید تا ضمن تکرار کلمه اول با کلمه دیگری که با آن کلمه مربوطه باشد به کلمه اول اضافه نماید . بازی بهمین ترتیب ادامه می یابد  و همه فراگیران ضمن بیان کلمات قبلی ، کلمه ای جدید اضافه میکنند ، در نتیجه جمله ای ساخته می شود .

هریک از فراگیران که قادر به بیان کلمات قبلی نبود و یا نتوانست کلمه ای در ارتباط با جمله ساخته شده بیان دارد بازنده شده از بازی خارج می گردد . شروع دوباره بازی از نفر اول بعد از فراگیر بازنده است بازی به همین ترتیب ادامه می یابد و سرانجام آخرین نفر برنده بازی خواهد بود .

حافظه شنودی :

کلماتی به فراگیر بدهید ، از او بخواهید آنها را در حافظه خود نگهداری کند آنگاه او را تشویق کنید تا براساس کلمات گفته شده داستانی بگوید .

داستان گویی :

تصاویری به فراگیر بدهید ، از فراگیر بخواهید راجع به تصاویر برای شما توضیحاتی بدهد آنگاه از او بخواهید تا با در کنار هم قرار دادن تصاویر داستانی تعریف نماید .

داستان گوئی بی صدا :

کلمات یا تصاویری به فراگیر بدهید ، از او بخواهید بدون آنکه صدائی از دهان او خارج شود فقط با حرکات دهان و از طریق لبها راجع به کلمات یا تصاویر توضیح بدهد.

پانتومیم :

مربی یا یکی از فراگیران داستانی را با حرکات لبها و بدون صدا بیان دارد از فراگیر بخواهید تا با توجه به حرکات لبها ( لب خوانی) داستان یا هدف گوینده را بیان دارد .

چی ها افتاده ؟

داستانهای کوتاهی را برای فراگیر تعریف کنید مثلا" حسن برای خرید شیر ، ماست ، پنیر و نان از خانه بیرون رفت و در هنگام برگشت به خانه دریک دست او شیروماست و دردست دیگر نان بود حسن چه چیزی را فراموش کرده که خریداری نماید ؟ از فراگیر بخواهید تا جزء افتاده شده را مشخص نماید .

اسم شی ء چیست ؟

تعدادی تصویر از اشیاء گوناگون در اختیار فراگیر قرار دهید هر بار نام شیئی متعلق به هر یک از تصاویر را بیان داشته و از فراگیر بخواهید تا ضمن بیان نام شی تصویر مربوطه را از میان تصویرها انتخاب کرده و به شما نشان دهد .

 این فعالیت را بصورت گروهی نیز می توانید انجام دهید به اینصورت که تعدادی تصویر را  انتخاب کرده و  از هر تصویر چند عدد آنها را بر زده و به تعداد بازیکنان تقسیم کنید آنگاه با نامیدن هر شیئی ، هر فراگیر باید بسرعت در میان  تصویرهای خود گشته و همگام با پیداکردن تصویر ضمن نامیدن آن ، تصویر مربوطه را به کنار بگذارد . برنده بازی کسی خواهد بود که زودتر از همه کارتهای تصویری را تمام کند .

مقررات :

 هرگاه بازیکنی بدون داشتن تصویر نام آن تصویر را بیان کرد از بازی کنار گذاشته خواهد شد .

کلماتی چون کتاب ، کباب ، حباب را برای فراگیر بیان دارید از او بخواهید تا کلمه بی ارتباط با سایر کلمات را مشخص کند .

تشخیص حروف :

تصاویری چند ( یا اشیائی چند ) در اختیار فراگیر قرار دهید از او بخواهید کلیه تصایری را که حرف اول آن مثلا" با حرف ر شروع می شود را پیدا کرده و آنرا نام ببرد .

به من جواب بده :

داستانی برای فراگیر بیان کنید . از فراگیر بخواهید با دقت به سخنان شما گوش فرا دهد . در خلال داستان هر جا که می توانید در رابطه با داستان سوالاتی از فراگیر بکنید .

ردیف کردن تصویرها:

تعدادی تصویر در اختیار فراگیر قرار دهید آنگاه داستانی برای او بیان دارید از فراگیر بخواهید در رابطه با داستان بیان شده تصاویر را به دنبال هم ردیف کرده و داستان گفته شده از طرف شما را بیان دارد .

اسم داستان چه باشد ؟ داستانی برای فراگیر بیان دارید از او بخواهید با دقت به داستان گوش کند . از فراگیر بخواهید با توجه به متن و هدف داستان عنوان برای آن انتخاب کند . هرگاه فراگیر در انتخاب عنوان با مشکلی مواجه شد ،  شما چند عنوان بیان داشته و از فراگیر بخواهید تا ازمیان عناوین انتخاب شده بهترین و مناسب ترین عنوان را انتخاب کند .

داستان را تمام کن :

داستانی جدید برای فراگیر انتخاب کنید داستان را برای او بیان دارید در نزدیکی های اتمام داستان یا درجاهای مهیج ،  داستان را قطع کرده  و از فراگیر بخواهید تا او خود دنباله داستان را براساس آنچه که شنیده است به پایان برساند . 

آیا درسته ؟

داستانی برای کودک بیان دارید در میان داستان جملاتی که با داستان ارتباطی ندارد  یا مسائلی غیر واقعی را مطرح کنید . مثلا" تابستان بعد من کنار دریا رفته بودم با نشاط شنا می کردم آب گرم بود بعد از مدتی خسته شدم از آب بیرون آمدم در شنهای کنار ساحل به بازی مشغول شدم آدمکی برفی ساختم ساعتها با آدمک برفی صحبت کردم بعد از اتمام داستان از فراگیر بخواهید تا اشتباهات داستان را بیان دارد .

 براساس این یافته ها بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت بر این نکته تاکید دارند که یکی از ضروری ترین و اساسی ترین اصول تعلیم و تربیت در این سنین صحبت با کودک است خواه این صحبت از طرف والدین باشد و خواه از طریق رادیو و ضبط صوت و تلویزیون . (هنگام پختن غذا) گفتار شما پلی است برای برقراری ارتباط کودک با دنیای خارج .زیرا بسیاری از افراد مهارت برای برقراری ارتباط را طی مراحلی به شرح ذیل کسب کرده و پس از اکمال هر مرحله به مرحله دیگر پای می گذارد این مراحل عبارتند از : 1- گوش دادن 2- سخن گفتن 3- خواندن 4- نوشتن
 

 زبان یک پدیده اجتماعی است . هرگاه کودک نتوانست در سنین اولیه عمر خود به این پدیده های اجتماعی شگرف دست یابد دیگر نمیتوان امید چندانی به آینده او داشت .