25. ولیمه در عروسی
قال الامام الصادق علیه السلام:
ان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم حین تزوج میمونة بنت الحارث اولم علیها و اطعم الناس الحیس.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم در هنگام تزویج «میمونه» دختر «حارث» ولیمه داد و با غذای معجون خرما از حاضرین پذیرایی فرمود.
فروع کافی، ج 5، ص 368.
26. طعام دادن در عروسی
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
ان من سنن المرسلین الاطعام عند التزویج.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
سور دادن و اطعام در ازدواج، از سنت پیامبران است.
فروع کافی، ج 5،ص 367
27. برترین زنان امت
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
افضل نساء امتی اصبحهن وجهان و اقلهن مهرا.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
بهترین زنان امت من زنانی هستند که خوشروتر و مهریه ایشان کمتر باشد.
من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 252
28. کمی مهریه برکت زن
قال الامام الصادق علیه السلام:
ان من برکة المراة قلة مهرها.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
از برکات زن کمی مهریه اوست.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 254
29. سنگینی مهریه
قال امیرالمؤمنین علی علیه السلام:
لا تغالوا بمهور النساء فتکون عداوة.
حضرت علی علیه السلام فرمودند:
مهریه زنها را سنگین نگیرید که موجب کدورت و دشمنی گردد.
وسائل الشیعه، ج 15، ص 11
30. جهیزیه بی منت
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
لو ان جمیع ما فی الارض من ذهب و فضة حملته المراة الی بیت زوجها ثم ضربت علی راس زوجها یوما من الایام، تقول: من انت؟ انما المال مالی، حبط عملها و لو کانت من اعبد الناس الا ان تتوب و ترجع و تعتذر الی زوجها.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
اگر تمام چیزهایی که در روی زمین از طلا و نقره وجود دارد و زن آنها را به خانه شوهرش بیاورد. آنگاه یک روز از روزها بر سر شوهرش منتبگذارد و بگوید تو کیستی؟ این اموال مال من است. در این صورت اجر و عمل زن از بین میرود اگر چه از عابدترین مردم باشد. مگر اینکه توبه کند و برگردد و از شوهرش عذرخواهی کند.
مکارم الاخلاق، باب 8، ص 202
31. مهریه چیست؟
عن ابی جعفر علیه السلام قال:
الصداق ما تراضیا علیه من قلیل او کثیر فهذا الصداق.
امام باقر علیه السلام فرمودند:
مهریه همان چیزی است که طرفین بر آن توافق میکنند، کم باشد یا زیاد.
فروع کافی، ج 5، ص 378
32. ندادن مهریه
عن ابی عبدالله علیه السلام قال:
من امهر مهرا ثم لا ینوی قضاءه کان بمنزلة السارق.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
کسی که مهریهای (برای زن قرار دهد) و قصدش این باشد که به او ندهد او همانند دزد است.
فروع کافی، ج 5، ص، 383.
33. خانه دوست داشتنی
قال الامام الصادق علیه السلام:
ان الله یحب البیت الذی هو العرس.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
خداوند خانهای را که در آن عروسی انجام گرفته، دوست میدارد.
وسائل الشیعه، ج 22، ص 7
34. بیداری در شب عروسی
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
لا سهر الا فی ثلاث: متهجد بالقرآن، او فی طلب العلم، او عروس تهدی الی زوجها.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
شب بیداری روا نیست، مگر در سه مورد:
1-تلاوت قرآن.
2-تحصیل علم.
3-بردن عروس به خانه داماد.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 92
35. بدرقه عروس
امر النبی صلی الله علیه و آله و سلم بنات عبدالمطلب و نساء المهاجرین و الانصار: ان یمضین فی صحبة فاطمة علیها السلام و ان یفرحن و یرجزن و یکبرن و یحمدن و لا یقلن ما لا یرضی الله.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم امر فرمود، دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار در شب عروسی حضرت فاطمه علیها السلام به همراه او بروند و شادی کنند، شعر و سرود بخوانند، تکبیر و حمد بگویند. و از گفتن حرفهایی که خدا بدان راضی نیست، بپرهیزند.
مستدرک الوسائل، ج 14، ص 198
36. زفاف و مهمانی
عن الصادق علیه السلام قال:
زفوا عرائسکم لیلا و اطعموا ضحی.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
مراسم عروسی را در شب و مهمانی را در روز انجام دهید.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 262
37. دعای شب زفاف
قال الصادق علیه السلام:
اذا دخلت علیک اهلک فخذ بناصیتها و استقبل بها القبلة و قل: اللهم... فان قضیت لی منها ولدا فاجعله مبارکا سویا.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
چون همسرت به خانه تو آمد، دستبر پیشانیش بگذار، و رو به قبلهاش برگردان و [دعا کن و] بگو: خداوندا!... اگر از این همسرم، فرزندی برای من تقدیر نمایی، فرزند مبارک و سالم عنایت فرمای.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 263
38. هفته عروسی
سئل عن ابی عبدالله علیه السلام فی الرجل یتزوج البکر، قال:
یقیم عندها سبعة ایام.
از امام صادق علیه السلام سؤال شد در مورد مردی که با دختر باکرهای ازدواج میکند، امام علیه السلام فرمودند:
شوهر یک هفته در پیش او باشد.
وسائل الشیعه، ج 21، ص 339
39. آب دادن زن به شوهر
قال الامام الکاظم علیه السلام:
ما من امراة تسقی زوجها شربة من ماء الا کان خیرا لها من عبادة سنة.
امام کاظم علیه السلام فرمودند:
هر زنی که به شوهرش قدری آب آشامیدنی بدهد، پاداش آن از عبادت یک ساله بالاتر است.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 172
40. محبتبه زن
قال الامام الصادق علیه السلام:
العبد کلما ازداد للنساء حبا ازداد فی الایمان فضلا.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
هر چه محبت مرد بر زن بیشتر گردد، بر فضیلت ایمانش افزوده میشود.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 251
چند کتاب برای مطالعه ی شما معرفی می گردد .
- ازدواج آسان و شیوه ی همسر داری , محمد محمدی اشتهاردی
- ازدواج آسمانی , علی اکبر مظاهری
- انتخاب همسر , ابراهیم امینی
- ازدواج , مکتب انسان سازی , دکتر پاک نژاد
درزیر احادیث دیگری با موضوعات مرتبط ذکر می گردد
1. تاثیر ازدواج
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
اذا تزوج الرجل احرز نصف دینه.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
کسی که ازدواج کند، نصف دینش را حفظ کرده است.
مستدرک الوسائل، ج 14، ص 154.
2. ازدواج در هنگام تنگدستی
قال الامام الصادق علیه السلام:
من ترک التزویج مخافة الفقر فقد اساء الظن بالله-عز و جل-، ان الله- عز و جل - یقول: «ان یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله.» (2)
امام صادق علیه السلام فرمودند:
هر کس از ترس فقر ازدواج نکند نسبتبه لطف خداوند بدگمان شده است. چرا که خداوند میفرماید: اگر آنان فقیر باشند خداوند از فضل و کرم خود بی نیازشان میکند.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 251
3. ازدواج رحمت است
قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
یفتح ابواب السماء بالرحمة فی اربع مواضع: عند نزول المطر، و عند نظر الولد فی وجه الوالدین، و عند فتح باب الکعبة، و عند النکاح.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
درهای رحمت آسمانی در چهار وقت گشوده میشود:
1- موقع بارش باران.
2- زمانی که فرزند به چهره پدر و مادرش مینگرد.
3- هنگام گشوده شدن در کعبه.
4- هنگام برپایی مراسم عقد و عروسی.
بحار الانوار، ج 103، ص 221
4. آفات بی همسری
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
اکثر اهل النار العزاب.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
بیشترین اهل جهنم انسانهای بی همسر هستند.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 251
5. تلاش در ازدواج بی همسران
عن الصادق علیه السلام قال:
من زوج اعزبا کان ممن ینظر الله- عز و جل-الیه یوم القیامة.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
کسی که مجردی را تزویج کند و امکان ازدواج او را فراهم نماید از کسانی است که در قیامتخداوند به آنان نظر لطف میکند.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 45
6. در سایه عرش
قال موسی بن جعفر علیه السلام:
ثلاثة یستظلون یظل عرش الله یوم القیامة، یوم لا ظل الا ظله: رجل زوج اخاه المسلم او اخدمه او کتم له سرا.
امام کاظم علیه السلام فرمودند:
سه دسته در روز قیامت، روزی که سایه و پناهی جزء سایه خداوند نیست، در سایه و پناه خدا هستند:
1-مردی که زمینه ازدواج برادر مسلمانش را آماده نماید.
2- مردی که (به برادر مسلمانش خدمت کند.)
3-کسی که سر برادر مسلمانش را بپوشاند.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 46
7. منظور نظر حق
قال الامام الصادق علیه السلام:
اربعة ینظر الله الیهم یوم القیامة:
من اقال نادما او اغاث لهفان او اعتق نسمة او زوج عزبا.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
چهار کس در قیامت مورد نظر پروردگارند:
1-آنکه چون طرف معامله پشیمان شود، معامله را برگرداند.
2- کسی که غم از دلی برگیرد.
3- کسی که بردهای را آزاد کند.
4- کسی که بی همسران را به ازدواج درآورد.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 46
8. بهترین وساطت
قال امیرالمؤمنین علی علیه السلام:
افضل الشفاعات ان تشفع بین اثنین فی نکاح یجمع الله بینهما.
حضرت علی علیه السلام فرمودند:
از بهترین شفاعتها، شفاعتبین دو نفر در امر ازدواج است تا اینکه خداوند آنان را مجذوب یکدیگر گرداند.
تهذیب، ج 7، ص 405، وسائل الشیعه، ج 20، ص 45
9. ازدواج با دینداران
عن النبی صلی الله علیه و آله و سلم قال:
من تزوج امراة لمالها وکله الله الیه، و من تزوجها لجمالها رای فیها ما یکره، و من تزوجها لدینها جمع الله له ذلک.
از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است:
هر که با زنی به خاطر مالش ازدواج کند، خداوند او را به مال وی واگذار میکند، و هر که با او به خاطر جمال و زیبائیاش ازدواج نماید، در او چیزی را که خوشایند او نیست، خواهد دید، و هر که با وی به خاطر دینش ازدواج کند، خداوند تمامی این مزایا را برای او جمع میکند.
وسائل الشیعه، ج 14، ص 31
10. دیدار قبل از وصلت
عن الصادق علیه السلام قال:
لا باس بان ینظر الرجل الی المراة اذا اراد ان یتزوجها. ینظر الی خلفها و الی وجهها.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
مانعی ندارد که مرد قامت و صورت زنی را که قصد ازدواج با او دارد، ببیند.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 88
11. دیدار عروس و داماد قبل از ازدواج
عن محمد بن مسلم قال: سالت ابا جعفر علیه السلامعن الرجل یرید ان یتزوج المراة، اینظر الیها؟ قال: نعم انما یشتریها باغلی الثمن.
محمد بن مسلم میگوید: از امام باقر علیه السلام پرسیدم:
مردی که میخواهد با زنی ازدواج کند آیا حق دارد او را ببیند؟
امام علیه السلام فرمودند: آری، چون در برابر آن بهای سنگینی میپردازد.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 88
12. سؤال از اوصاف
قال علی علیه السلام:
اذا اراد احدکم ان یتزوج فلیسال عن شعرها کما یسال عن وجهها فان الشعر احد الجمالین.
حضرت علی علیه السلام فرمودند:
هر وقتیکی از شما، بخواهد، ازدواج کند، از اوصاف موی سر زن نیز سؤال کند همچنانکه از چگونگی رخسار او میپرسد. چون که موی زن یکی از دو زیبایی (مو و صورت) اوست.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 254
13. خواستگار مذهبی و خوش اخلاق
قال الامام الرضا علیه السلام:
اذا خطب الیک رجل رضیت دینه و خلقه فزوجه و لا یمنعک فقره و...
امام رضا علیه السلام فرمودند:
هنگامی که مردی از شما خواستگاری کرد که از دین و اخلاق او راضی بودید به ازدواج با او رضایت دهید. و مبادا فقر او ترا از این رضایتباز دارد و...
میزان الحکمة، ج 4، ص 280
14. داماد هم شان
قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
اذا جائکم الاکفاء فانکحوهن و لا تربصوا بهن الحدثان.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
وقتی که اشخاص هم شان به خواستگاری دختران شما آمدند، به آنها دختر دهید و در کار آنها منتظر حوادث نباشید.
نهج الفصاحه، ص 37، ح 193
15. عروس شایسته
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
ما استفاد امرء فائدة بعد الاسلام افضل من زوجة مسلمة تسره اذا نظر الیها، تطیعه اذا امرها و تحفظه اذا غاب عنها فی نفسها و ماله.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلمفرمودند:
پس از اسلام، هیچ نعمتی برای مرد بهتر از زن مسلمانی نیست که هر گاه به او بنگرد، مسرورش کند و هر گاه به او فرمان دهد، اطاعتش نماید و در غیاب او حافظ ناموس و مالش باشد.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 255
16. دقت در انتخاب
قال الامام الصادق علیه السلام:
انما المراة قلادة فانظر ما تتقلد.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
زن همانا گردنبندی است، نیک بنگر که چه گردنبندی را به گردنت آویزان میکنی.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 33
17. وصلت نکردن با خانواده ناشایست
عن النبی صلی الله علیه و آله و سلم قال:
ایاکم و خضراء الدمن، قیل: یا رسول الله و ما خضراء الدمن؟ قال: المراة الحسناء فی منبت السوء.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
بپرهیزید از سبزههایی که در مزبله میروید. عرض شد: یا رسول الله! سبزههایی که در مزبله میروید چیست؟ حضرت صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:زن زیبایی که در خانواده پست و ناشایستبوجود آمده باشد.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 256، مکارم الاخلاق، ص 205
18. ازدواج با دوشیزگان
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
تزوجوا الابکار فانهن اعذب افواها و ارتق ارحاما و اسرع تعلما و اثبت للمودة.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
با دختران باکره ازدواج کنید زیرا که دهان آنان شیرین و رحمشان مناسبتر است و زود چیزی را یاد میگیرند و محبتشان پایدارتر است.
بحار الانوار، ج 103، ص 237
19. رضایت داماد
سئل عن الصادق علیه السلام:
انی ارید ان اتزوج امراة و ان ابوی اراد غیرها. قال: تزوج التی هویت ودع التی هوی ابواک.
کسی از امام صادق علیه السلام سؤال کرد:
من میخواهم با زنی ازدواج کنم ولی پدر و مادرم مایلند با دیگری ازدواج کنم. امام علیه السلام فرمودند: با زنی که خودت مایل هستی ازدواج کن، و زنی را که پدر و مادرت [بدون رضایت تو] انتخاب کردهاند، رها کن.
تهذیب، الاحکام، ج 7، ص 392
20. سهولتخواستگاری
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
ان من یمن المراة تیسیر خطبتها.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
از نشانههای برکت زن آن است که خواستگاریش بی تکلف و آسان انجام گیرد.
کنز العمال، ج 16، ص 322، ح 44721
21. آداب خواستگاری
قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
لا یخطب احدکم علی خطبة اخیه.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
هیچ یک از شما زنی را که دیگری خواستگاری میکند، خواستگاری نکند. [تا اینکه با او ازدواج کند و یا اینکه منصرف شود. اگر منصرف شد خواستگاریش بلامانع است.]صحیح مسلم، ج 2، ص 1034، ح 56
22. خواستگار شرابخوار
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
شارب الخمر لا یزوج اذا خطب.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
شرابخوار اگر تقاضای ازدواج کرد قبول نکنید.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 79
23. مراسم عروسی در شب
قال الامام الرضا علیه السلام:
من سنته [رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم]التزویجباللیل، لان الله تعالی جعل اللیل سکنا و النساء انما هن سکن.
امام رضا علیه السلام فرمودند:
مراسم عروسی در شب، سنت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم است، چرا که خداوند شب را مایه آرامش قرار داده و زن هم آرامش خاطر است.
وسائل الشیعه، ج 20، ص 91
24. سور عروسی
قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
لا ولیمة الا فی خمس: عرس او خرس او عذار او وکار او رکاز.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
سور و ولیمه در پنج مورد است:
1- عروسی 2- تولد اولاد 3- ختنه کردن نوزاد 4- خریدن خانه 5- بازگشت از سفر مکه.
من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 263
آثار دنیوی واخروی ازدواج
قرآن کریم می فرماید: و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودة و رحمة ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون (سوره ی روم / 21) و از نشانه های او این است که برای شما از خودتان جفتهایی آفرید تا بدانها آرام گیرید و میانتان دوستی و مهربانی نهاد . همانا در اینها نشانه هایی است برای مردمی که می اندیشند .
ازدواج و تشکیل کانون گرم خانواده , نیازی است فطری که می تواند از زیباترین لحظات زندگی زنان و مردان باشد .رهبر معظم انقلاب اسلامی می فرمایند : فرصت ازدواج و آرام گرفتن در یک مجموعه ی خانواده , یکی از فرصتهای مهم زندگی است . برای زن و مرد – هر دو – این یک وسیله ی آرامش و آسایش روحی و وسیله ی دلگرم شدن به تداوم فعالیت زندگی است . وسیله تسلی , وسیله ی پیدا کردن یک غمخوار نزدیک , که برای انسان در طول زندگی لازم است . (مطلع عشق)
ایشان در جایی دیگر می فرمایند : مسأله ی ازدواج و تشکیل خانواده در شرع مقدس , امر بسیار مهمی است و فواید بسیاری هم دارد . اما مهمترین فایده و هدف ازدواج , عبارت است از تشکیل خانواده . نفس این علقه ی زوجیت و تشکیل یک واحد جدید , مایه ی آرامش زن و مرد و مایه ی کمال و اتمام شخصیت آنهاست . (مطلع عشق)
پس از ذکر مهمترین فایده و هدف ازدواج , به بیان برخی فواید مادی و معنوی آن می پردازیم .
فوائد مادی :
1 – نیل به آرامش و سکون
آیه ای که در ابتدای بحث ذکر شد , به خوبی به این نکته اشاره می کند که در اثر ازدواج است که انسان به سکون و آرامش می رسد . ازدواج و تشکیل خانواده , موجب انس و الفت دو انسان با یکدیگر و راحتی روانی و نجات از تلاطم های روحی و اضطرابهای زندگی است .
2 – تأمین نیازهای جنسی
انسان دارای مجموعه ای از نیازها و غرایزی است که عدم ارضاء و یا نقص در ارضای هر کدام از این غرایز , ایجاد تزلزل در شخصیت او را موجب می شود .
3 – تولید مثل و بقای نسل
وجود فرزند مایه ی حیات زندگی و بقاء نسل و گرمی و پویایی و صفای کانون خانواده می شود .
4 – رشد و تکامل استعدادها
قبول مسئولیت ازدواج و تشکیل خانواده و کار و تلاش در جهت رفع نیازهای اعضاء خانواده و ... همگی موجبات تکامل بیشتر انسان را فراهم می آورد.
شهید مطهری ( رضوان الله تعالی علیه ) در این باره می فرماید : تشکیل خانواده , یعنی یک نوع علاقه مند شدن به سرنوشت دیگران ؛ ازدواج اولین مرحله ی خروج از خود طبیعی و توسعه پیدا کردن شخصیت انسان است ... پختگی ای که در پرتو ازدواج و تشکیل خانواده ایجاد می شود در هیچ جای دیگر نمی توان به آن رسید و آن را فقط در ازدواج و تشکیل خانواده باید بدست آورد .
انسان مجموعه ای از استعدادها و توانائیهای بالقوه است و ازدواج زمینه ای مناسب , برای شکوفایی این توانمندی هاست . استعدادهایی از قبیل عشق ورزیدن , بدست آوردن معاش , مدیریت خانواده , استقلال و خودکفایی , جمع گرایی و ما شدن , خروج از خود پرستی و خود دوستی و ... در سایه ی ازدواج , در حد عالی به کمال خواهید رسید . بعنوان مثال , تا وقتی انسان صاحب فرزند نشده است , بمعنی حقیقی عشق ورزی و کمک به همنوع , از خود گذشتگی و ... را نمی چشد . انسان تا وقتی ازدواج نکرده , بیشترین توجه اش به خود و خواسته های شخصی اش می باشد , ولی با ازدواج , از لاک فرد گرایی خارج شده , توجه بیشتری به جمع می کند .
شهید مطهری در بخشی دیگر می فرمایند : چرا در اسلام ازدواج یک امر مقدس و یک عبادت تلقی شده با اینکه از مقوله ی لذت شهوت است ؟ یکی از علل آن , این است که ازدواج اولین قدم است که انسان از خود پرستی و خود دوستی به سوی غیر دوستی بر می دارد . تا قبل از ازدواج , فقط یک من وجود داشت و همه چیز برای من بود . اولین مرحله ای که این حصار شکسته می شود یعنی یک موجود دیگر هم در کنار این من قرار می گیرد و برای او معنی پیدا می کند , کار می کند , زحمت می کشد , خدمت می کند , نه برای من بلکه برای او , ازدواج است . (تعلیم و تربیت در اسلام / صفحه 397)
5 – حفظ شدن از مشکلات اخلاقی
فشار غریزه ی جنسی و عدم تأمین نیازهای آن , در کنار سستی ایمان , موجبات فساد اخلاقی انسان را فراهم می کند و تبعات این فساد اخلاقی چیزی جز آزار و اذیت روحی و بعضاً بی آبرویی انسان در اجتماع و ... نیست . حال آنکه در اثر ازدواج , انسان در برابر بسیاری از این مسائل واکسینه می شود .
6 – داشتن شریکی دلسوز و امین در طول زندگی
انسان در پستی بلندی های زندگی , نیاز به رفیقی دلسوز و دوستی امین دارد . یک ازدواج موفق و سالم می تواند این نیاز مهم انسان را برطرف کند .
7 – زیاد شدن روزی
خداوند تعالی در قرآن کریمش می فرماید : و انکحوا الایامی منکم و الصالحین من عبادکم و امائکم ان یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله و الله واسع علیم . (سوره نور / 32) عزبهای خود و غلامان و کنیزان شایسته تان را همسر دهید . اگر تنگدست باشند خدا از فضل و کرم خود توانگرشان کند که خدا وسعت بخش و داناست .
تجربه نیز ثابت کرده است که در اثر ازدواج , روزی انسان زیاد می شود .
امام صادق ( علیه السلام ) می فرمایند : هر کس از ترس تهی دستی ازدواج نکند , به خدای عزوجل گمان بد برده است . خداوند عزوجل می فرمایند : اگر تهی دست باشند خداوند از فضل خود توانگرشان می سازد . (میزان الحکمه / ج 5 / ص 2253)
فوائد معنوی :
1 – پیروی از سنت رسول اکرم ( صلی الله علیه و آله )
یکی از اوامر الهی در آیات قرآن کریم , اطاعت از حضرت رسول اکرم ( صلی الله علیه و آله ) می باشد . اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم از خدا و از رسول و صاحبان امر اطاعت کنید . در حقیقت پیروی از حضرت , پیروی از خداست و عبد , با این پیروی به حضرت حق نزدیک می شود .
2 – همراهی یکدیگر در امور دنیا و آخرت
هر یک از زوجین علاوه بر تلاش در جهت امور مادی , می توانند نردبانی برای صعود دیگری به قله ی رفیع معنویت باشند . حضرت رسول ( صلی الله علیه و آله ) می فرمایند : کسی که خدا به او قلبی شاکر و زبانی مشغول به ذکر حق و همسری با ایمان که او را در امور دنیا و آخرت یاری کند , بخشد نیکی دنیا و آخرت را به او داده و از عذاب آتش باز داشته می شود . (تفسیر نمونه / ج 2 / ص 55)
3 – بهره برداری از پاداش اخروی
تشکیل خانواده , برای زن و مرد و قیام به ادای حقوق متقابل و تحمل مشکلات زندگی و تربیت فرزندان و .... به شرط داشتن ایمان و خلوص نیت , در حکم جهاد فی سبیل الله است .
به عنوان نمونه , امام علی ( علیه السلام ) می فرمایند : جهاد المرأة حسن التبعل جهاد زن , خوب شوهر داری کردن است .
امام صادق ( علیه السلام ) می فرماید : ام سلمه از رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) در باره ی فضیلت خدمت کردن زنان به شوهرانشان پرسید , آن حضرت فرمود : هر زنی که در خانه ی شوهر خود به قصد مرتب کردن آن , چیزی را جا به جا کند خداوند به او نظر افکند و هر که خداوند به او نظر کند عذابش ندهد . (میزان الحکمه / ج 5 / ص 2265)
در حدیثی دیگر حضرت فرمودند : به زن خود خدمت نکند مگر صدیق یا شهید یا مردی که خداوند خیر دنیا و آخرت او را بخواهد .
4 – حفظ نصف دین
پیامبر خدا ( صلی الله علیه و آله ) فرمودند : هر گاه بنده ازدواج کند , نصف دین را کامل کرده است و برای ( حفظ ) نصف دیگری باید تقوا پیشه کند . (میزان الحکمه / ج 5 / ص 2251)
بی شک فواید بیشتری در امر مقدس ازدواج وجود دارد که به جهت اختصار از بیان آنها صرف نظر می کنیم .
عواقب ترک ازدواج
اول این سئوال را مطرح می کنیم که آیا اجتماعی زیستن در برابر گوشه گیری و مردم گریزی از نظر اسلام دارای ارزش اخلاقی و امری پسندیده است؟
در بخش اخلاق اجتماعی، که در آن ارزش های اخلاقی در حوزه رابطه انسان با انسان های دیگر بررسی می شود، نخستین مسأله ارزیابی اخلاقی نفس اجتماعی زیستن در برابر گوشه گیری و مردم گریزی است.
پاسخ: ابتدا باید ببینیم که آیا انسان مجبور است که در جامعه زندگی کند، یا آنکه با اختیار و انتخاب حیات اجتماعی را بر می گزیند؛ زیرا اگر انسان چاره ای جز اجتماعی زیستن نداشته باشد، طبعا از قلمرو اخلاق نیز خارج خواهد بود. گروهی از دانشمندان بر این باورند که اجتماعی زیستن یک امر جبری است و زندگی اجتماعی برای انسان یک ضرورت طبیعی است.برخی نیز تا آن جا پیش رفته اند که اساسا وجود فرد را به مانند سلولی در پیکر اجتماع می بینند. این نظریه با مبانی بینش اسلامی ناسازگار است.زندگی کردن اجتماعی برای هر فرد اختیاری است و هر فرد یک موجود مستقلی است، روح مستقلی دارد، اراده دارد، فکر دارد، شناخت دارد و می تواند زندگی خودش را با افرادی پیوند دهد و یا بگسلد، بنابر این جمعی زیستن ارادی و اختیاری است نه جبری و ضروری.
عوامل رویکرد به حیات اجتماعی
ارزش اخلاقی اجتماعی زیستن یا گوشه گیری و اعتزال بسته به عواملی است که موجب رویکرد انسان به حیات اجتماعی یا انزوا طلبی می شود. به دیگر سخن، این دو شیوه زیستن به خودی خود و با قطع نظر از عوامل و انگیزه های آن، به لحاظ اخلاقی خنثا است و مفاهیم خوب یا بد، بدان راه ندارد.
عواملی که موجب اجتماعی زیستن می شوند عبارتند از:
الف: غریزه جنسی؛ این غریزه موجب می گردد هر فردی به جنس مخالف تمایل یافته به او نزدیک شود و با وی معاشرت کرده زندگی اش را با او پیوند دهد هسته خانواده که اساس زندگی اجتماعی انسان را تشکیل می دهد از همین جا شکل می گیرد.
ب: عواطف انسان؛ انسان بالطبع مایل است به دیگر انسان ها نزدیک شده با آنان انس بگیرد.
ج: خرد انسان؛ مهم ترین عامل رویکرد انسان به حیات اجتماعی آن است که انسان با عقل خویش در می یابد که بر آوردن نیازمندی هایش، اعم از مادی و معنوی، بدون کمک و همیاری دیگران مسیر نیست.از این رو، عقل حکم می کند که فرد باید با دیگران معاشرت کرده زندگی خود را با آنان بپیوندد.
ارزش های اخلاقی در حیات اجتماعی
ارزش گذاری درباره اجتماعی زیستن تابع عوامل و انگیزه هایی است که انسان را به برگزیدن این شیوه زندگی بر می انگیزاند.مشوق برخی، تنها برآوردن نیازهای مادی و دستیابی به رفاه هر چه بیشتر است و برخی به تکامل معنوی خویش می اندیشند و رویکردشان به اجتماع از آن رو است که می دانند بسیاری از فضایل انسانی در اجتماع به فعلیت می رسد.از این رو است که تعیین ارزش اخلاقی نفس زندگی اجتماعی چندان آسان نیست و باید تأثیر عوامل و انگیزه های گوناگونی در آن را بررسی نمود و در این زمینه مهم ترین عامل ارزش گذاری نیت و انگیزه انسان است.
حاصل آن که نه می توان گفت اجتماعی زیستن به هر شکل و در هر شرایطی مطلوب و دارای ارزش مثبت است، و نه می توان گفت اعتزال و گریز از دیگران همیشه و در همه شرایط پسندیده است. هر یک از این دو در شرایط خاص خود، مرغوبیت می یابد.قرآن کریم در سه مورد کناره گیری از اجتماع را به دلیل شرایط خاصی که وجود داشته است ستوده است: یکی در داستان اصحاب کهف که گروهی از جوانان با ایمان از اجتماع فاسد زمان خود کناره گرفتند و به غاری پناه آوردند.
دیگری در داستان حضرت ابراهیم علیه السلام است که از جامعه شرک آلود نمرودی گریخت و سومی در گزارش رهبانیت اصحاب حضرت عیسی.
بنابراین ممکن است گوشه گیری در شرایط خاصی برای فرد یا گروهی مطلوب باشد، و همین امر نشان می دهد که اجتماع از آن جهت که اجتماع است، ارزش مطلق ندارد. آنچه ارزش مثبت دارد هم زیستی افراد و گروه های خاصی بر اساسی خاص و با انگیزه ای خاص است. از این رو است که قرآن کریم به همان اندازه که به محبت کردن مردم به یکدیگر اهمیت می دهد، تبری از برخی از انسان ها را نیز مهم شمرده است، و به همان اندازه که درباره صلح و اصلاح سخن می گوید، جنگ و جهاد را نیز توصیه کرده است، آری؛ برای حفظ یک زندگی اجتماعی مطلوب باید از برخی دیگر از اجتماع ها برید: «قطعا برای شما در (پیروی از) ابراهیم و کسانی که با اویند سرمشقی نیکو است؛ آنگاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و از آنچه به جای خدا می پرستید بیزاریم، به شما کفر می ورزیم و میان ما و شما دشمنی و کینه همیشگی پدیدار شده تا وقتی که فقط به خدا ایمان آورید».
نقش عامل عقلانی در ارزش یابی
در ارزیابی کارها، چه فردی و چه اجتماعی، بیش از هر چه باید روی عامل عقلانی تکیه کرد .میل های طبیعی و عواطف، هر چند در تشکیل زندگی اجتماعی دخالت دارند، ولی ارزش اخلاقی بستگی به عامل عقلانی دارد.عامل عقلانی در این جا آن است که دستیابی انسان به مطلوب های مادی و معنویش در گرو زندگی اجتماعی است. در زندگی فردی نه قادر به تأمین مصالح مادی انسان است و نه مصالح معنوی او.از این رو، زندگی اجتماعی به حکم عقل مطلوب است.امابرای روشن شدن این موضوع که آیا یک دختر ویا یک پسر اگرازدواج نکنند آیادر عوالم دیگر مؤاخذه می شوند ؟ باید بگوییم این موضوع از چند جهت قابل بررسی است اول اینکه اگرزمینه فراهم نشود مثلا اگر برای دختری شوهر خوب پیدانشود اشکالی ندارد منتهی باید تقوی پیشه کند دوم اینکه اگر از ترس فقر باشد قطعا گناه بزرگی مرتکب شده وباید پاسخگوباشد بدون تردید سنت های الهی و وعده های خداوند حق است و قابل تحقق و نباید نسبت به آنها با شک و تردید نگریست. اگر قرآن جوانان را تشویق به ازدواج می کند و می فرماید خداوند آنان را بی نیاز می کند و از فقر نجات می دهد و یا پیامبر گرامی اسلام می فرماید:به افرادی که بی همسر هستند همسر دهید زیرا خداوند در پرتو ازدواج اخلاق آنان را نیکو می گرداند و رزق و توان مالی آنها را وسعت می بخشد و بر مروت و ارزش های انسانی آنها می افزاید این واقعیتی است که محقق می شود وبرای همگان تجربه شده است. وسوم اینکه اگر از روی جهل باشد ویاازروی غرور وخودخواهی وامثالهم باید بگویم که درخسران است وفردای قیامت غبطه میخورد که چرا یک دستور اسلام که تأکید فراوان هم شده است اجرانکرده ویقینا سبکی اعمال خودرا را می بیند حال بااستفاده از آیات وروایات فواید دنیوی واخروی این امر مقدس بیان می شود تا فهم این مطلب روشن تر شود درواقع شاید برای اینکه فرد ازدواج نکرده سئوالی نکنند اما بخاط رفتار واعمالی که جزء طبعات ازدواج نکردن است سئوالات فراوان خواهدشد .